Śladami historii

Jakkolwiek budynek Szkoły Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania w Błędowicach Dolnych istnieje ponad sto lat, historia polskiego szkolnictwa w tej miejscowości jest o wiele starsza. Na podstawie materiałów archiwalnych wiadomo, że w 1654 roku na terenie dzisiejszego cmentarza katolickiego istniał już drewniany budynek Jednoklasowej Katolickiej Szkoły Ludowej. Z biegiem lat Błędowice rozrastały się i drewniany budynek nie był w stanie pomieścić wszystkich uczniów, dlatego w roku 1832 tym razem naprzeciw kościoła katolickiego oddano do użytku nowy, już murowany budynek szkolny. Po wydaniu patentu tolerancyjnego w 1781 roku powstała w Błędowicach Dolnych również szkoła ewangelicka, w której nauka odbywała się wyłącznie w języku polskim. Na początku XX wieku szkołę zaczął wspierać właściciel tutejszych dóbr Maurycy Rohrmann. Udzielał wsparcia ubogim uczniom, fundował pomoce naukowe, naciskał jednak na pierwszorzędność języka niemieckiego. Zamierzał utworzyć wyłącznie niemiecką Rohrmannschule.

Tymczasem Gminna Rada Szkolna rozważała możliwość wybudowania nowej szkoły z własnych środków finansowych. Dnia 1 grudnia 1908 roku, w sześćdziesiątą rocznicę panowania cesarza Franciszka Józefa, zakupiono parcelę od chałupnika Jana Folwarcznego i we wrześniu 1910 przystąpiono do budowy szkoły według planów architekta Lewaka. Projekt pierwotnie zakładał budowę dwunastu klas, lecz Śląska Krajowa Rada Szkolna w Opawie pozwoliła na wybudowanie szkoły dziesięcioklasowej, bez sali gimnastycznej i mieszkania dla woźny. Kolaudacja nowego budynku miała miejsce 3 października 1911 roku, co było wielkim wydarzeniem w życiu wioski. Na uroczyste otwarcie szkoły, które odbyło się 8 października, przybyły tłumy ludzi oraz prawie 600 dzieci objętych obowiązkiem szkolnym. Następnego dnia, 9 października, rozpoczęła się regularna nauka w nowej szkole. I tak rozpoczęło się życie naszej placówki.

Szkoła, jak każda inna, była świadkiem wielu wydarzeń. Pomnik w ogrodzie szkolnym, wiosną otulony mnóstwem kwiatów kwitnących rododendronów, cicho przypomina smutne wydarzenia I wojny światowej. Wielu nauczycieli powołano wtedy do wojska, iluż z nich nigdy nie powróciło... Naukę często przerywano, w końcu w styczniu 1918 roku szkołę zamknięto zupełnie. Po zakończeniu wojny życie tego skrawka ziemi było nader skomplikowane. Po upadku monarchii Błędowice Dolne najpierw znalazły się na terenie Polski, od roku 1920 zaś na terenie Czechosłowacji. Życie szkolne kroczyło utartymi drogami. Naukę w szkołach nadzorowała Krajowa Rada Szkolna w Opawie. Na mocy jej rozporządzenia 6 listopada 1922 roku poszerzono szkołę na siedmioklasową, którą później w 1927 roku zredukowano do pięcioklasowej szkoły ludowej. Młodzież starsza kontynuowała odtąd naukę w prywatnej szkole wydziałowej.

Pomyślny rozwój szkoły przerwała dalsza zawierucha wojenna. Już 2 września dokonano rewizji domowej w mieszkaniu dyrektora Szkoły Wydziałowej Franciszka Tomana i nauczyciela Pawła Żwaka. Franciszek Toman został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau. Bardzo schorowany wrócił do domu w czerwcu 1945 roku. Również Paweł Żwak przebywał ponad rok w więzieniach hitlerowskich. W budynku błędowickiej szkoły zadomowił się niemiecki komisariat. W czasie wojny zginęło też wielu wychowanków polskiej szkoły. Jeden z nich, Tadeusz Warcop, był ofiarą tragedii żywocickiej.

Kiedy wojna wreszcie dobiegła końca, nauczyciele, choć w bardzo trudnych warunkach, rozpoczęli ponownie pracę pedagogiczną. Dnia 17 lipca 1945 roku do szkoły wydziałowej wpisało się 139 uczniów. Budynek szkolny jednak nadawał się do użytku dopiero w roku szkolnym 1948-49. Do tego czasu dzieci kształciły się w lokalach szkoły czeskiej, brakowało podręczników, pomocy szkolnych.

W roku szkolnym 1953-54 doszło do połączenia szkoły ludowej ze szkołą wydziałową. Wskutek powstania miasta Hawierzowa doszło do integracji okolicznych wiosek, wtedy błędowicka placówka stała się szkołą zbiorczą i po przywróceniu dziewięcioletniego obowiązku szkolnego ponownie zmieniła nazwę na Dziewięcioletnią Szkołę Podstawową z Polskim Językiem Nauczania w Hawierzowie-Błędowicach. W 1966 roku rozpoczęto generalny remont budynku szkolnego, zajęcia szkolne odbywały się tymczasowo w czeskiej podstawówce przy ulicy Kollara. W roku szkolnym 1968-69 nauczyciele wraz ze swoimi wychowankami wrócili do pierwotnego budynku, aby dalej zgłębiać wiedzę i pielęgnować tradycje tutejszego skrawka ziemi.

Ogólna koncepcja nauczania podlegała rozporządzeniom ministerialnym czechosłowackiego, a potem czeskiego szkolnictwa. Szukano nowych metod nauczania, przekształcano podstawówki na ośmioklasówki, w roku szkolnym 1996-97 powrócono ponownie do dziewięcioletniego obowiązku szkolnego. Natomiast wszystko to, co było specyficzne dla szkolnictwa narodowościowego, było i nadal jest wspierane przez Polskie Centrum Pedagogiczne w Czeskim Cieszynie, Towarzystwo Nauczycieli Polskich w Republice Czeskiej i Wspólnotę Polską.

Od 1 stycznia 2003 roku szkoła przeszła na podmiot prawny i odtąd pod dyrekcję szkoły podlegały również przedszkola w Hawierzowie-Mieście przy ulicy Čelákovského i w Hawierzowie-Błędowicach przy ulicy Selskiej. Wkrótce, bo 1 października 2004 roku, połączono oba przedszkola w jedną placówkę przy ulicy Selskiej.

Po remoncie części obiektu szkolnego przez urząd gminny przedszkole ponownie przeniesiono, tym razem wprost do budynku szkolnego. Odtąd obiekt nosi nazwę Szkoła Podstawowa oraz Przedszkole z Polskim Językiem Nauczania w Hawierzowie-Błędowicach przy ulicy Selskiej, jednostka budżetowa.

Od roku szkolnego 2007/2008 edukacja młodzieży przebiega na podstawie Szkolnego Programu Kształcenia „Nasza Szkoła”, który został opracowany przez grono pedagogiczne naszej placówki według obowiązującego w Republice Czeskiej Ramowego Programu Nauczania.